W Krakowie powstaje nowa cerkiew

W mi­nio­ny week­end 27 – 28 sierp­nia, Pa­ra­fia Pra­wo­sław­na w Kra­ko­wie ob­cho­dzi­ła swo­je pa­tro­nal­ne świę­to – Za­śnię­cia Prze­naj­święt­szej Bo­gu­ro­dzi­cy oraz nie­zwy­kle waż­ny mo­ment w swo­jej hi­sto­rii ja­kim by­ło po­świę­ce­nie pla­cu i krzy­ża, gdzie ma po­wstać no­wa kra­kow­ska cer­kiew. Świę­to­wa­nie roz­po­czę­ło so­bot­nie na­bo­żeń­stwo Ca­ło­noc­ne­go Czu­wa­nia, pod­czas któ­re­go Bi­skup Ata­na­zy do­ko­nał Po­strzy­żyn Lek­tor­skich Alek­se­go Pa­vlen­ko i Wo­ło­dy­myr Bot­na­ren­ko. W nie­dziel­ny po­ra­nek pa­ra­fia­nie i du­cho­wień­stwo wi­ta­li Or­dy­na­riu­sza Die­ce­zji Łódz­ko – Po­znań­skiej, Bi­sku­pa Ata­na­ze­go w pro­gu kra­kow­skiej świą­ty­ni. Dzie­ci, mło­dzież i Ra­da Pa­ra­fial­na spo­tka­ła Wła­dy­kę tra­dy­cyj­nym chle­bem i so­lą, kwia­ta­mi i pięk­ny­mi sło­wa­mi próśb o Ar­cy­pa­ster­skie Bło­go­sła­wień­stwo i mo­dli­twę. Na­stęp­nie pro­boszcz pa­ra­fii, ks. Ja­ro­sław An­to­siuk przy­wi­tał Wła­dy­kę i za­pro­szo­nych go­ści i przy­bli­żył hi­sto­rię sta­rań kra­kow­skiej wspól­no­ty pra­wo­sław­nej o wol­no­sto­ją­cą cerkiew:

„Pra­wo­sław­na pla­ców­ka dusz­pa­ster­ska po­wsta­ła w Kra­ko­wie w 1918 ro­ku ja­ko cer­kiew gar­ni­zo­no­wa Woj­ska Pol­skie­go. Po I woj­nie świa­to­wej ob­szar Pol­ski obej­mo­wał te­re­ny na wscho­dzie i po­łu­dniu za­miesz­ka­łe przez ok. 5 mln. Pra­wo­sław­nych. Sta­no­wi­li oni tak­że po­waż­ny od­se­tek żoł­nie­rzy w Woj­sku Pol­skim. Po­cząt­ko­wo cer­kiew gar­ni­zo­no­wą umiesz­czo­no w by­łej ujeż­dżal­ni ko­ni, obok ko­szar, przy uli­cy Lu­bicz (1923 r.). Na­stęp­nie prze­nie­sio­no ją do Wiel­kiej Sa­li ko­szar przy pla­cu Na Gro­blach (1927 r.). W niej usta­wio­no XIX-wiecz­ny iko­no­stas ze zli­kwi­do­wa­nej cer­kwi w Mie­cho­wie uzu­peł­nia­jąc go no­wy­mi iko­na­mi po­cho­dzą­cy­mi ze sta­rych zbio­rów, jak też spe­cjal­nie na­ma­lo­wa­ny­mi. W 1934 ro­ku pa­ra­fię prze­mia­no­wa­no na cy­wil­no-woj­sko­wą. W 1936 ro­ku Woj­sko Pol­skie po­sta­na­wia wy­bu­do­wać no­wą cer­kiew gar­ni­zo­no­wą w Kra­ko­wie i za­bez­pie­cza na ten cel kwo­tę 40 tys zło­tych. Pro­ble­my ze zna­le­zie­niem lo­ka­li­za­cji przez ko­lej­ne la­ta, aż do wy­bu­chu II woj­ny Świa­to­wej mi­mo po­sia­da­nych środ­ków fi­nan­so­wych nie do­pro­wa­dzi­ły do bu­do­wy. Woj­na osta­tecz­nie za­koń­czy­ła wszyst­kie starania.
W trak­cie oku­pa­cji (1941 r) cer­kiew prze­nie­sio­no na ul. Szpi­tal­ną, gdzie znaj­du­je się do dnia dzi­siej­sze­go. Pierw­szym sta­łym pro­bosz­czem kra­kow­skiej pa­ra­fii zo­stał w r. 1948 ks. ka­pe­lan Alek­san­der Sur­wił­ło. Od ro­ku 1950, aż do śmier­ci obo­wiąz­ki pro­bosz­cza peł­nił ks. prot. Alek­san­der Czu­buk-Po­dol­ski, przej­ścio­wo w ro­ku 1962 ks. Mi­ko­łaj Ościan­ko. Od grud­nia 1962, aż do śmier­ci w dniu 05.04.1985 pro­bosz­czem pa­ra­fii i dzie­ka­nem kra­kow­skim był ks. mi­trat Eu­ge­niusz La­choc­ki, ab­sol­went In­sty­tu­tu św. Ser­giu­sza w Pa­ry­żu. Pod ko­niec lat 60-tych ks. E. La­choc­ki wraz ze sta­ro­stą cer­kiew­nym Mi­cha­łem Ku­blic­kim roz­po­czął w bar­dzo trud­nych wa­run­kach ka­pi­tal­ny re­mont i prze­bu­do­wę za­byt­ko­we­go bu­dyn­ku pra­wo­sław­nej świą­ty­ni, przy du­żej fi­nan­so­wej po­mo­cy ze stro­ny pań­stwa. Re­wa­lo­ry­za­cja obiek­tu zo­sta­je za­koń­czo­na w 1984 ro­ku. Po­świę­ce­nia cer­kwi po ka­pi­tal­nym re­mon­cie i czę­ścio­wej prze­bu­do­wie do­ko­nał obec­ny zwierzch­nik Pol­skie­go Au­to­ke­fa­licz­ne­go Ko­ścio­ła Pra­wo­sław­ne­go, Je­go Emi­nen­cja, Wiel­ce Bło­go­sła­wio­ny Sa­wa, Me­tro­po­li­ta War­szaw­ski i ca­łej Pol­ski, wów­czas Bi­skup Łódz­ki i Po­znań­ski. Ko­lej­nym pro­bosz­czem i dzie­ka­nem kra­kow­skim był w la­tach 1985 – 2004 ks. Wi­ta­lis (Wi­told) Mak­sy­mo­wicz, a od 2004 ro­ku tę funk­cję peł­ni ks. Ja­ro­sław Antosiuk.
Po woj­nie kra­kow­ska pa­ra­fia cią­gle po­wra­ca­ła do my­śli bu­do­wy wła­snej świą­ty­ni. Bar­dzo za­an­ga­żo­wa­ni w tym dzie­le by­li za­cni i zna­ni pa­ra­fia­nie m.in.: prof. Je­rzy No­wo­siel­ski, Prof. Adam Sta­lo­ny-Do­brzań­ski, Prof. Alek­san­der Gry­go­ro­wicz, me­ce­nas Pan­te­le­wicz, dr. Alek­san­der Ba­łasz i wie­lu, wie­lu in­nych. Nie by­ło to jed­nak możliwe.
Przy­cho­dzi rok 2017, kie­dy or­dy­na­riu­szem die­ce­zji zo­sta­je JE, Bi­skup Ata­na­zy. Już w pierw­szych roz­mo­wach z pro­bosz­czem, spra­wa no­wej kra­kow­skiej cer­kwi sta­ła się prio­ry­te­tem. Eks­ce­len­cja zwró­cił się ze sto­sow­ną proś­bą do Pre­zy­den­ta Mia­sta Kra­ko­wa, Pa­na Prof. Jac­ka Maj­chrow­skie­go, któ­ry życz­li­wie po­trak­to­wał spra­wę. Przy­szedł czas cze­ka­nia i szu­ka­nia. Prze­ana­li­zo­wa­nych zo­sta­ło ok. 1700 dzia­łek. To mu­sia­ło trwać. De­ter­mi­na­cja by­ła jed­nak bar­dzo du­ża i w koń­cu uda­ło się zna­leźć od­po­wied­nie miej­sce. Ra­da Mia­sta Kra­ko­wa nie­mal jed­no­gło­śnie, na wnio­sek Pa­na Pre­zy­den­ta wy­ra­zi­ła zgo­dę na zby­cie nie­ru­cho­mo­ści z 95% bo­ni­fi­ka­tą na rzecz Pol­skie­go Au­to­ke­fa­licz­ne­go Ko­ścio­ła Pra­wo­sław­ne­go. Po­tem by­ła żmud­na pra­ca w okre­sie pan­de­mii nad uzy­ska­niem Wa­run­ków Za­bu­do­wy, czy­li jed­no­znacz­nej od­po­wie­dzi, czy na tej nie­ru­cho­mo­ści mo­że po­wstać świą­ty­nia. Uda­ło się! Dziś je­ste­śmy za­rów­no w tym hi­sto­rycz­nym miej­scu, jak i hi­sto­rycz­nej chwili.”

Pod­czas Św. Li­tur­gii, ce­le­bro­wa­nej przez Bi­sku­pa Ata­na­ze­go w asy­ście dwu­na­stu du­chow­nych i trzech dia­ko­nów wzno­szo­ne by­ły mo­dli­twy dzięk­czyn­ne za wszyst­kich, któ­rzy przy­czy­ni­li się do tak pod­nio­słej uro­czy­sto­ści i więk­szość pa­ra­fian przy­stą­pi­ła do Św. Eu­cha­ry­stii. Wła­dy­ka w sło­wie skie­ro­wa­nym do wier­nych na przy­kła­dzie Prze­naj­święt­szej Bo­gu­ro­dzi­cy po­uczył, czym jest Wo­la Bo­ża i jak ją po­win­ni­śmy od­kry­wać w swo­im ży­ciu. „Gdy po­pa­trzy­my na po­stać Mat­ki Bo­żej – mó­wił Wła­dy­ka — bar­dzo czę­sto czło­wiek przyj­mu­ją ją ja­ko po­stać nie­re­al­ną. Po­dob­nie wie­lu trak­tu­je i Chry­stu­sa. Dla­te­go czę­sto sta­je się to po­wo­dem ich odej­ścia od wia­ry, bo ne­gu­ją Bo­ga i wszyst­ko co jest z nim zwią­za­ne. W tym wła­śnie pa­ra­dok­sie, hi­sto­rycz­ność po­sta­ci Bo­gu­ro­dzi­cy po­win­na nas wręcz odzie­rać z nie­wia­ry, gdyż Ona re­al­nie ży­ją­ca, praw­dzi­wy czło­wiek do­szła do ta­kiej czy­sto­ści, że sta­ła się god­na przy­ję­cia w swo­je ło­no Zba­wi­cie­la Świa­ta. Owo­cem jej po­ko­ry był dar sta­nia się Mat­ką Bo­żą. Wia­ra, któ­ra sta­wia­na jest nam za przy­kład po­zwo­li­ła jej zu­peł­nie ina­czej od­bie­rać wieść o swo­jej śmier­ci. Dla wie­lu śmierć to prze­ra­ża­ją­ca chwi­la. Ona zaś kie­dy o tym się do­wie­dzia­ła, jak mó­wi tra­dy­cja, sa­ma przy­ozdo­bi­ła dom, bo­wiem dla niej to by­ło świę­to. Dziś świę­tu­jąc Za­śnię­cie Bo­gu­ro­dzi­cy wy­sła­wia­my jej wia­rę (pod­wig wia­ry) i wła­ści­we po­dej­ście do te­go co ziem­skie i niebiańskie.”

Po za­koń­cze­niu Li­tur­gii głos za­brał obec­ny w cer­kwi Pre­zy­dent Kra­ko­wa, Prof. Ja­cek Maj­chrow­ski. Pan Pro­fe­sor pod­kre­ślił, że ta de­cy­zja wpi­su­je się w wie­lo­wie­ko­wą tra­dy­cję Kra­ko­wa, któ­ry za­wsze był otwar­ty i to­le­ran­cyj­ny i rze­czy­wi­ście no­wa świą­ty­nia pra­wo­sław­na jest po­trzeb­na te­mu mia­stu, co po­ka­zu­je dzi­siej­sza frekwencja.

W od­po­wie­dzi, Wła­dy­ka Ata­na­zy ser­decz­nie po­dzię­ko­wał Pa­nu Pre­zy­den­to­wi za tak wiel­ką życz­li­wość oraz prze­ka­zał sło­wa wdzięcz­no­ści ja­kie skie­ro­wał na Je­go rę­ce Zwierzch­nik PAKP, Me­tro­po­li­ta Sa­wa. W do­wód wdzięcz­no­ści za po­moc w tym wiel­kim dzie­le Pan Pre­zy­dent Ja­cek Maj­chrow­ski zo­stał od­zna­czo­ny w imie­niu Świę­te­go So­bo­ru Bi­sku­pów Pol­skie­go Au­to­ke­fa­licz­ne­go Ko­ścio­ła Pra­wo­sław­ne­go, Or­de­rem Św. Rów­nej Apo­sto­łom Ma­rii Mag­da­le­ny III stop­nia! Ak­sios! Dy­plom Po­chwal­ny otrzy­ma­ła pod­wład­na Pa­na Pre­zy­den­ta, Pa­ni Ju­sty­na Ha­braj­ska, Dy­rek­tor Biu­ra Przej­mo­wa­nia Mie­nia i Re­win­dy­ka­cji UMK, któ­ra bez­po­śred­nio zaj­mo­wa­ła się spra­wą z ra­mie­nia urzę­du. Aksios!

Po na­bo­żeń­stwie wszy­scy uczest­ni­cy uda­li się na miej­sce, gdzie ma po­wstać no­wa kra­kow­ska cer­kiew przy ul. Wio­ślar­skiej. Wła­dy­ka Ata­na­zy w asy­ście du­cho­wień­stwa do­ko­nał po­świę­ce­nia pa­miąt­ko­we­go Krzy­ża, na któ­rym umiesz­czo­no ta­blicz­kę z napisem:
„Krzyż Świę­ty, usta­no­wio­ny na miej­scu, gdzie po­wsta­je no­wa kra­kow­ska świą­ty­nia pra­wo­sław­na pw. św. Cy­ry­la i Me­to­de­go, Apo­sto­łów Sło­wian. Po­świę­ce­nia Krzy­ża do­ko­nał, Je­go Eks­ce­len­cja, Bi­skup Ata­na­zy, Or­dy­na­riusz Die­ce­zji Łódz­ko-Po­znań­skiej, Pol­skie­go Au­to­ke­fa­licz­ne­go Ko­ścio­ła Pra­wo­sław­ne­go. 28.08.2022 r.”

Po po­świę­ce­niu Krzy­ża na pla­cu cer­kiew­nym od­by­ła się pierw­sza Aga­pa pa­ra­fial­na. Nie by­ło koń­ca wzru­sze­niom, łzom ra­do­ści i chę­ci jak naj­szyb­sze­go bu­do­wa­nia no­wej świą­ty­ni. Miej­sce urze­kło wszyst­kich ze­bra­nych i aż dziw bie­rze, że są jesz­cze ta­kie nie­za­go­spo­da­ro­wa­ne i tak bli­sko cen­trum miasta.
W uro­czy­sto­ściach wzię­li udział za­pro­sze­ni go­ście: Prof. Ja­cek Maj­chrow­ski, Pre­zy­dent Mia­sta Kra­ko­wa, w imie­niu Wo­je­wo­dy Ma­ło­pol­skie­go Łu­ka­sza Kmi­ty — I Wi­ce­wo­je­wo­da Ma­ło­pol­ski Pan Ry­szard Pa­gacz, Płk To­masz Wier­cioch, Dy­rek­tor Okrę­go­wy SW w Kra­ko­wie, Prof. An­drzej Go­łaś z Mał­żon­ką (by­ły Pre­zy­dent Kra­ko­wa), ks. Se­we­ryn Pu­cha­ła (Ba­zy­li­ka Ma­riac­ka), Ks. Ka­no­nik Sta­ni­sław Su­doł, pro­boszcz Pa­ra­fii Naj­święt­sze­go Sal­wa­to­ra oraz pra­wo­sław­ne du­cho­wień­stwo: ks. Ar­chim. Ga­briel (Imie­da­ish­wi­li) z Gru­zji, ks. mi­trat Wa­le­rian An­to­siuk z ma­tusz­ką Wie­rą z Bia­łe­go­sto­ku, ks. prot. Mi­ro­sław An­to­siuk z Ka­li­sza, ks. prot. płk SG Adam We­re­mi­je­wicz z ma­tusz­ką Elż­bie­tą z Ło­dzi, ks. Prot. Pa­weł Si­do­ruk z ma­tusz­ką Le­ną z Ra­do­mia, ks. Prot Mi­ko­łaj Dzie­wia­tow­ski z So­snow­ca, ks. Mar­cin Bie­law­ski z ma­tusz­ką Zo­fią z Czę­sto­cho­wy, ks. prot. Wło­dzi­mir My­tin z ma­tusz­ką Wa­le­rią z Char­ko­wa, ks. prot. Ivan Fa­tych z Ma­tusz­ka Zo­fią z Char­ko­wa, ks. prot. Gie­or­gii Dan z ma­tusz­ka Swie­tła­ną z Die­pra, ks. prot. Ja­ro­sław An­to­siuk z ma­tusz­ką Ksie­nią i hie­rom­nich Alek­san­der (Mo­krisz­czew) z Kra­ko­wa, ks. pro­to­dia­kon Alek­san­der Żyt­nik z Ło­dzi, ks. dia­kon An­drzej Wa­żow­ski z ma­tusz­ką Swie­tła­ną z Kę­dzie­rzy­na Koź­le oraz ks. dia­kon Ta­ra­sii An­dru­se­vych ze Lwowa.

Fo­to­re­la­cja: [TUTAJ]